Motor Koruma Şalteri Nedir? Ne İşe Yarar?

Motor koruma şalteri elektrikle çalışan motorlarda faz hatası, kısa devre akımı, termik akım (aşırı yük akımı) vb. durumlara karşı korunmasını sağlayan bir tür güvenlik ekipmanıdır. Aynı zamanda manuel olarak devredene elektriğin kesilip kesilmemesini kontrol etme olanağı tanıyan bir parçadır. Bu içeriğimizde motor koruma şalterinin ne olduğu, ne işe yaradığı, kullanım alanları, çeşitleri, özellikleri ve termik röle ile arasında hangi farklılıkların bulunduğu gibi merak edilen tüm detaylara değineceğiz. 

Motor Koruma Şalteri Nedir?

Motor koruma şalteri kısaca motor ve tesisatı aşırı akım ya da kısa devrenin ortaya çıkması halinde motorun korunmasını sağlayan bir parça olarak tanımlanabilir. Üç kutuplu elektromekanik bir koruma elemanı olan motor koruma şalteri kısa devre açtırma ve aşırı akım özelliğine sahiptir. Tesisatın güç kaynağının ve tesisatın güvenli hale gelmesini manuel biçimde anahtarlanarak sağlanması imkanını sunan bir elemandır. 

Motor Koruma Şalteri Ne İşe Yarar?

MKŞ’i 100kA’e ulaşana kadar kısa devreyi kapatma kapasitesi, 0,1A ile 80A aralığında termik ayarlı vb. özelliklerde üretilirler. Üzerine yerleştirilebilecek çok sayıda aksesuar seçeneği ile kullanımı çok daha kolay hale getirilebilmektedir. Hangi motoru korumak için alınıyorsa o motorun gücü, nominal akım değeri ve çalışma gerilimine uygun bir motor koruma şalteri kullanılmalıdır. 

Termik ve manyetik açma salıcıları olan motor koruma şalterleri devre kesici görevi üstlenerek aşırı akım, kısa devre veya faz hatası vb. durumlar ortaya çıktığında motorun korunması için devreye giren bir elemandır. Hızlı davranması çok önemlidir. Otomatik sigorta, otomatik devre kesici gibi elemanlardan farklı olarak motor koruma şalterleri manuel çalıştırılır. Aksesuarlar eklenerek;

1-) Yardımcı kontaklar ile motor koruma şalterinin çalışır vaziyette olup olmadığının bilgisi alınabilir.

2-) Düşük gerilim bobini kullanılarak şebeke gerilimi azaltılıp motor devresinin korunması sağlanabilir. 

3-) Açtırma bobinleri ile uzaktan kontrol kurulabilir. 

4-) Kontaktör eklenerek motor devresi ile kombinasyon bloğunun uzaktan kontrol edilebilir hale gelmesi sağlanabilir. 

5-) Muhafaza kutusu kullanılarak motor koruma şalterinin zarar görmesi ihtimali ortadan kaldırılabilir. Toza ve neme karşı motor koruma şalteri bu sayede korunmuş olur. 

Motor Koruma Şalteri Nerelerde Kullanılır?

Motor koruma şalteri satın alırken mutlaka bilindik ve güvenilir markalardan biri tercih edilmelidir. TS EN ve Avrupa Standartlarına uygun üretilip üretilmediğine bakılmalıdır. Kompakt boyda olan ve güvenilir çalışma performansı gösteren motor koruma şalterlerinden birini edindikten sonra çok sayıda uygulama için optimum düzeyde çözüm sunacaktır. Ayarlanabilir motor koruma şalterleri devreyi oldukça hızlı bir biçimde keser bu sayede motorun zarar görmesi ihtimalinin önüne geçilmiş olur. 

MKŞ kullanım alanlarından bazılarını şu şekilde belirtebiliriz;

1-) Konveyör sistemleri

2-) Havalandırma sistemleri

3-) Küçük makineler

4-) Kompresörler

5-) Vinç panoları

6-) Motor uygulamaları

7-) Otomatik kumanda sistemleri

Motor Koruma Şalteri Çeşitleri

Butonlu motor koruma şalteri ve çevirmeli motor koruma şalteri olmak üzere iki çeşit motor koruma şalteri bulunmaktadır.

Butonlu Motor Koruma Şalteri

Butonlu olan türde açma kapama düğmesi bulunur ve buna basılarak motor kumanda edilebilmektedir. Farklı akım ayarlarına uygun şekilde üretilmekte olup devreye sigortaların hemen ardına gelecek şekilde bağlanırlar. 

Çevirmeli Motor Koruma Şalteri 

Çalışma prensibi olarak butonlu türle aynı olup bir mandalın çevrilmesi ile açılıp kapanmaktadır. Aşırı akım vb. durumlarda motoru koruması için stop konumuna getirilir. 

Motor Koruma Şalteri Özellikleri Nelerdir?

1-) MKŞ; VDE 0660, TS EN 60947 – 4 – 1 ve IEC 60947 – 4 – 1 standartlarına uygun biçimde üretilirler. 

2-) 13 kademeli aşırı akım koruma özellikleri olan türleri olup 0.1 – 25 Amper arasındaki akımlar için ayarlanabilmektedir.

3-) 3kA/400V min. kısa devre açma değeri

4-) 6.3 Ampere kadar sigorta olmadan kullanabilme

5-) Anma işletme akımı Ie 01 – 25 Amper aralığında ayarlanabilme

6-) Anma işletme gerilimi Ue 690V AC 

7-) Anma sürekli akımı Iu 32 Amper

8-) 12x sabit ayarlı kısa devre koruması 

9-) Faz eksikliğine karşı koruma

10-) Sıcağa karşı kompanze edilmiş olma

12-) 35 mm montaj rayına kolay ve hızlıca monte edilebilme

13-) Ana şalter fonksiyonu ve izolasyon IEC 204 – 1 

14-) Darbe dayanım gerilimi Uimp 6 kV 

15-) İzolasyon test gerilimi 3000V AC

16-) Bağlantı kablo kesiti 0.75 – 2.5 / 0.75 – 4 milimetrekare

17-) Elektriksel ömür minimum 10bin açma kapama

18-) Etanj ile maksimum düzeyde çevresel etkenlere dayanıklılık, ankastre ve sıva üstü tiplerde üretilebilme 

Motor Koruma Şalteri ile Termik Röle Arasındaki Farklar

Motor koruma şalteri ile benzer görevli üstlenen motor koruma sistemlerinden biri de termik röledir. Motor koruma şalteri bağlantısı her fazda yüksek seviyede kısa devre akımı hissettiği zaman elektrik sistemin korumaya yardımcı olmak için önleyici manyetik ünitesini devreye sokar. Aşırı akım olduğunda start konumuna getirilir sonra stop moduna getirilir. 

Termik röle kullanımı MKŞ’den daha kolay olup elektrik motorunda şebekeden gelen yüksek akımdan motoru koruyan bir elemandır. Bu alet faz kaybını korumaya yaramakta olup motorun yanma ihtimalini ortadan kaldırmak adına daha hızlı açılır. Termik röleler kontaktöre bağlı olan ve ayrı olan şeklinde iki çeşide ayrılır. Bu bağlantılar hem kurulumu hem de kullanımı daha basit hale getirmektedir.