Kondansatör Nedir? Çalışma Prensibi ve Kullanım Alanları

Kondansatör, elektronların kutuplanarak elektriksek yük oluşturduğu bir elektrik alanının içinde elektriği depolayabilme özelliği olan bir temel elemandır. Bu içeriğimizde kondansatörün ne olduğu, ne işe yaradığı, hangi türlerinin bulunduğu, hangi alanlarda kullanıldığı ve çalışma prensibinin mantığının ne olduğu gibi merak edilen tüm noktalara değineceğiz. 

Kondansatör Nedir?

Kondansatör, elektronların kutuplanıp elektrik enerjisini o alan dahilinde depolayabilme yeteneğinden yararlanılan bir yalıtkanın iki metal iletken tabaka arasına yerleştirilerek oluşturulduğu bir elemanıdır. Temel elektrik elektronik devre elemanlarından biri olan kondansatör uçlarında bir gerilim farkı olduğunda devreden akım geçmektedir. 

Uçlar arasında gerilim farkı olmadığı zaman kondansatör dolar ve akımı artık geçirmez. Gerilimde bırakılıp dolan ve akım artık geçirmeyen kondansatör uçları arasındaki gerilim değiştirildiği an yeniden akım devreden geçmeye devam edecektir. Buradan çıkarılan sonuç kondansatörün akımı uçları arasındaki gerilimin değişimi ile ilişkilidir. 

Kondansatör Ne İşe Yarar?

Kondansatör birimi çok farklı kapasiteler ve boyutlarda üretilen farklı çeşitleri olan bir parçadır. Depoladıkları yük miktarı ile doğru orantılı olarak kondansatörlerin boyu da artar. 

Temel görevi güç aktarımı yapılan elektrik hatlarında gerilimi düzenlemek ve güç akışının kontrollü biçimde gerçekleşmesini sağlamaktır. Neredeyse günlük yaşamda kullanılan tüm elektrikli nesnelerde kondansatör bulunmaktadır. 

Kondansatör Çeşitleri Nelerdir?

Kondansatör türleri nedir diye baktığımızda;

1-) Seramik Kondansatör

2-) Tantal Kondansatör 

3-) Elektrolit Kondansatör

4-) Trimer Kondansatör

5-) Mika Kondansatör

6-) Süper Kondansatör

7-) Alçak Gerilim Güç Kondansatörü şeklinde farklı yapı ve türlerinin olduğunu görürüz. 

Seramik Kondansatör

Şekli sebebiyle mercimek kondansatör olarak da adlandırılan bu tür RF ve ses devrelerinde kullanılmakta olup ekonomik ve güvenilir olmalarından dolayı sıklıkla tercih edilirler.

Tantal Kondansatör

Polarize (kutuplu) bir yapıya sahip olan tantal kondansatörler boyutlarına göre daha yüksek kapasitede çalışırlar. Ters gerilime toleransları oldukça düşük olup yüksek dalgalanma akımı veya gerilime maruz kaldıkları zaman yoğun strese girip patlama ihtimalleri bulunmaktadır. 

Elektrolit Kondansatör

Kutuplu tipte olan elektrolit kondansatörler yüksek kapasiteye sahip silindirik yapıdadırlar. Ses devreleri ile güç devrelerini ayırma gibi düşük frekanslı işlemlerde de tercih edilirler. 

Trimer Kondansatör

Tornavida kullanılarak değiştirilebilen bir kondansatör türü olup genelde ekipmanların kalibre edilmesi gerektiğinde tercih edilirler. Toleransları ve hassasiyetleri çok düşük olduğundan son kullanıcıya satılan ürünlerde pek kullanılmazlar. 

Mika Kondansatör 

Çok sık tercih edilmeyen yüksek stabilitesi olan ve yüksek frekansta çalışabilen bir kondansatör türüdür. Boyut kısıtının olmadığı RF devrelerinde tercih edilebilmektedirler. 

Süper Kondansatör

Süper ya da Ultra kondansatör olarak adlandırılan bu tür çok yüksek kapasitede çalışabilmektedir. Diğer pek çok kondansatöre göre 10 – 100 kat daha fazla enerjiyi depolayabilmektedir. Yalıtkan malzeme yerine ikili mekanizmaları vardır ve biri elektrostatik prensibe göre diğeri elektrokimyasal prensibe göre çalışırlar. Şarj edilebilen bataryaların yerini almaları için tasarlanmış olan elektrik araçlarda rejeneratif frenleme ile üretilen enerjinin depo edilmesinde kullanılan bir kondansatör türüdür. 

Alçak Gerilim Güç Kondansatörü 

Endüktif yüklerin reaktif etkilerini dengelemek için işletmelerde belirli bir reaktif sınırın korunmasını sağlamak hedeflendiğinde kullanılırlar. Trifaze ve monofaze şeklinde farklı kapasiteleri vardır. Reaktif güç kontrol röleleri ile beraber kullanılmakta olup ihtiyaç halinde devreye sokulabilirler. 

Kondansatörlerin Kullanım Alanları Nerelerdir?

Kondansatörler pek çok elektrik devresine kullanılmakta olup kullanıldığı elektrik devrelerinin daha iyi çalışmasını sağlamaktadır. Farklı devreler için farklı tiplerde tercih edilebilirler. Elektrik devrelerinde ortaya çıkabilecek kısa devrelerin oluşumu için üzerine eklenecek aksesuarlar sayesinde zaman zaman hayat kurtarıcı olabilen bir parçadır. 

Kondansatör Çalışma Prensibi Nedir?

Gerilim kaynağına bağlandığı zaman kondansatör bağlanmış olduğu kaynağın pozitif klemensine bağlanmış olan plakası ‘+’ (pozitif), negatif klemensine bağlı olan plakası ise ‘-‘ (negatif) yük halini alır. Plakalar arasına yerleştirilen yalıtkan malzeme ise iki plaka arasından elektrik akımının geçmesine engel olur. 

Kaynak kesilip kondansatör deşarj olduğunda ters yönde akım oluşmaya başlar. Bu durumda negatif yükler pozitif yüklere doğru hareket etmeye başlar. Akım ve gerilim sıfırlandığında deşarj işlemi açığa çıkmış olur.